Havalar soğudu, kış kendini iyiden iyiye hissettirmeye başladı! Soğuk günlerde hem içinizi ısıtacak hem de bağışıklığınızı güçlendirecek geleneksel içecekler olan salep ve boza, yüzyıllardır Türk mutfağının vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Uzman Diyetisyen Elif Melek Avcı Dursun, bu besleyici içeceklerin faydalarını ve evde nasıl hazırlanabileceğini anlatıyor.
Kış mevsimiyle birlikte grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıkların yaygınlaştığını belirten Uzman Diyetisyen Elif Melek Avcı Dursun, doğal ve besleyici içeceklerin önemine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bağışıklık sistemini güçlendirmek ve vücudu soğuk havalara karşı korumak için beslenme düzenimize dikkat etmeliyiz. Salep ve boza, içerdiği vitamin ve mineraller sayesinde vücudu destekleyen ve enerji veren içeceklerdir. Ancak tüketim miktarına dikkat edilmeli ve özellikle diyabet, kilo kontrolü ya da mide hassasiyeti olan bireyler ölçülü tüketmelidir. Doğal malzemelerle hazırlanmış olanları tercih etmek her zaman daha sağlıklı bir seçenek olacaktır.”
SALEP: SÜTLE BULUŞAN ŞİFA KAYNAĞI
Orkide köklerinden elde edilen ve sütle hazırlanarak içilen salep, kış aylarının en sevilen içeceklerinden biridir. İçeriğindeki müsilaj sayesinde boğazı yumuşatır, sindirimi destekler ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Aynı zamanda soğuk algınlığına karşı da etkilidir.
Besin Değeri (1 fincan salep – yaklaşık 200 ml, şekerli hazırlanmış):
• Enerji: 120-150 kcal
• Karbonhidrat: 20-25 g
• Protein: 3-4 g
• Yağ: 3-5 g
• Kalsiyum, potasyum ve fosfor açısından zengin
Faydaları:
Boğazı yumuşatarak soğuk algınlığına iyi gelir.
Sindirimi destekler, bağırsakları çalıştırır.
Tokluk hissi sağlayarak iştah kontrolüne yardımcı olabilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Şeker içeriği yüksek olabilir, özellikle diyabet hastaları şekersiz ya da düşük şekerli versiyonlarını tercih etmelidir.
Paketli ve hazır salep yerine doğal salep tüketmek daha sağlıklı olacaktır.
Uzman Diyetisyen Elif Melek Avcı Dursun, saleple ilgili şu bilgileri paylaşıyor:
“Salep, özellikle sıcak içecekler arasında en çok tercih edilenlerden biridir. Ancak piyasada satılan pek çok hazır salep ürünü, gerçek salep oranı düşük ve şeker içeriği yüksek olabilir. Doğal salep kullanarak hazırlanan bir içecek, sağlık açısından çok daha faydalıdır.”
BOZA: ENERJİ VE BESİN DEPOSU
Fermente tahıllardan elde edilen, yoğun kıvamlı ve besleyici bir içecek olan boza, probiyotik içeriği sayesinde bağırsak sağlığını destekler. Aynı zamanda içerdiği B vitaminleriyle enerji verici bir içecek olarak öne çıkar.
Besin Değeri (1 bardak boza – yaklaşık 250 ml):
• Enerji: 200-250 kcal
• Karbonhidrat: 40-50 g
• Protein: 4-5 g
• Yağ: 1-2 g
• B1, B2, B6 ve B12 vitaminleri ile probiyotik açısından zengin
Faydaları:
Bağırsak mikrobiyotasını destekleyen doğal probiyotikler içerir.
İçeriğindeki B vitaminleri sayesinde sinir sistemi ve enerji metabolizmasını destekler.
Anne sütünü artırıcı etkisi olabilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Yüksek şeker içeriği nedeniyle fazla tüketimi kilo artışına neden olabilir.
Mide hassasiyeti olan kişilerde fazla tüketimi gaz ve şişkinliğe yol açabilir.
Uzman Diyetisyen Elif Melek Avcı Dursun, bozanın sağlık üzerindeki etkilerine dair şunları ekliyor:
“Boza, içerdiği probiyotikler sayesinde bağırsak sağlığını destekleyen harika bir içecektir. Ancak fermantasyon süreci nedeniyle şeker içeriği yüksek olabilir. Bu yüzden ölçülü tüketmek ve doğal yöntemlerle hazırlanmış boza tercih etmek önemlidir.”
EVDE SAĞLIKLI SALEP VE BOZA TARİFLERİ
Evde doğal malzemelerle hazırlanan salep ve boza, hem lezzet hem de sağlık açısından en doğru seçeneklerden biridir. İşte uzmanından ev yapımı tarifler:
Gerçek Salep Tarifi:
4 fincan süt
2 tatlı kaşığı şeker
6 silme çay kaşığı toz salep
Yapılışı:
1. 3 fincan sütü tencereye alın, şekeri ekleyerek ısıtın.
2. Kalan 1 fincan sütü bir kasede saleple karıştırarak pürüzsüz kıvam elde edin.
3. Karışımı tenceredeki süte ekleyin ve sürekli karıştırarak kaynatın.
4. Kıvam aldıktan sonra ocaktan alın ve üzerini tarçınla süsleyerek servis edin.
Evde Boza Tarifi:
2 su bardağı kalın bulgur
½ çay bardağı pirinç
2 yemek kaşığı şeker
1 çay kaşığı toz maya
Yapılışı:
1. Bulguru yıkayıp kaynatın ve yumuşayana kadar pişirin.
2. Süzüp posasını ayırarak sıvı kısmı bir tencereye alın.
3. Maya ve şekeri yarım su bardağı ılık suyla karıştırarak ekleyin.
4. Kapağı kapalı şekilde 1 gün mayalanmaya bırakın.
5. 1 gün sonunda karıştırın, gerekirse şeker ekleyerek 2 gün daha bekletin.
SONUÇ: KIŞI SAĞLIKLI VE LEZZETLİ GEÇİRİN
Salep ve boza, sadece lezzetleriyle değil, sağlık üzerindeki olumlu etkileriyle de öne çıkan geleneksel içeceklerdir. Ancak, Uzman Diyetisyen Elif Melek Avcı Dursun’un belirttiği gibi, her besinde olduğu gibi bu içeceklerin de bilinçli tüketilmesi önemlidir.
“Doğru beslenme alışkanlıkları kazanarak, kış aylarını daha sağlıklı ve enerjik geçirmek mümkündür. Geleneksel ve doğal içecekler olan salep ve boza, doğru miktarda ve doğal içeriklerle tüketildiğinde vücuda birçok fayda sağlayabilir.”
Soğuk kış günlerinde içinizi ısıtacak, bağışıklığınızı destekleyecek ve enerjinizi artıracak salep ve bozayı, sağlıklı tariflerle evinizde hazırlayabilirsiniz. Afiyetle ve sağlıkla kalın!
